Акмухаммет Велсапаровың шахыр болҗак болуп, лакам алшы хакында хекаят
16 Июль 2017 г., 12:11

Акмухаммет Велсапаров хакында 1970-80-нҗи йылларда түркмен языҗы-шахырларының арасында тәсин, гызыклы ве гең, гүррүңлер өрән көпди. Шол дөвүрде ол Москвада журналистика факультетини тамамлап, түркмен телевидениесине ише гелипди. Ишдешлери Акмухаммедиң өрән гопбам, көрзехин ве күтек хүнәрмендигине бада-бат гөз етирип, оңа өз араларында «Даваларбашы» диен лакамы елмедилер.

Ол өзүни дүрли жанрларда сынап гөрйәрди, геплешиклериң сценариясыны, гошгы, прозадыр-драматургия эсерлерини дөретмәге ымтылярды, эмма нетиҗе ёкды. Телегеплешиклерде диңе өз обадаш-тиредеш я-да герек болайҗак таныш-билиш языҗы-шахырларыны ызыгидерли чыкыш этдирмегиң угрунда болансоң, кәрдешлери оңа «Сениң бейниң дар, пикир чыгрың тире-тайпа дереҗесинден сапланып билмәндир, сен "трайбализм" дүшүнҗесинден чыкып билмедик бетбагт интеллигент» диердилер.

Ол өңки «Яшлык» журналының 1991-нҗи йыллардакы санларының биринде чапа хөдүрлән повестини «Ахал аяк астында...» дийип атландырды. Бу вака редакцияның суда берилмеги билен тамамланыпды. А.Велсапаров шер тапса нан иймейән, дийсең надара адамды. Ол шонда суд ишгәрлерине «сиз банан етишдирилйән юртларың судьялары» дийип, залда отуран еринде гыгырыпды.

А.Велсапаровың түркмен языҗыларының арасындакы лакамы «Нахалды». Оны түркмениң «нахал», ягны «яшаҗык баг» сөзи билен чалшыраймаң, Акмухаммет - рус дилиндәки Нахал: бихая ве шерменде. Ол «Бу ады гүне ятып аламок, дурмушда өз пайыңы алҗак болсаң, хөкман «нахал» болмалы» диерди.

Бир гезек Акмухаммет өз язан чиг-чарсы гошгуларыны мешхур шахырларың бирине окатмакчы болупдыр. Шол шахыр хәзир Түркменистаның халк языҗыларының бири, эмма Гарашсызлыкдан өң, шәхериң чет гырасында гурлан вагтлайын пагса җайда яшаярды. Ине, шол шахырың күлбесине гиҗе сагат икиниң ярында баран Акмухаммет көне галайыдан гурлан хаятдан бөкүп, ховла гирйәр. Гөрсе, шахыр өйүнде, столуң башында эсер язып отыр. Өй эеси әң этсе, алнында эли бир чүйше араклы, 300 грам доңуз колбасалы Акмухаммет Велсапаров дур! Шахыр гең галып, онуң бимахал чак нәме ишләп йөренини сораса, Акмухаммет хич хили мүйнүргемезден:

 - Саңа «нахал» шахыр диййәрлер. Мен дурмушда садалыкдан эҗир чекйәрин, маңа-да өзүң ялы «нахаллыгы» өвретсене! - дийипдир. Шахыр йылгырып:

- Түнүң ярында хаятдан бөкүп ховла гирмекден, ишләп отуран адамың пенҗиресинден элиң араклы гелмекден өзге «нахаллык» болмаз. Сен шу гиҗе бу ада хакыкы мынасып болдуң, сана түйс йүрекден «нахаллыга» пата берйәрин - дийипдир. Шондан соң Акмухаммедиң ады эдебиятчыларың арасында «Велсапар-нахал» болуп, яйрап гитди.

Шол гезек Акмухаммет өзүне җайдар лакам дакан шахыра тә даңа ченли өз тәзе гошгуларыны дүзетдирипдир. Эртеси яңкы шахыр өз тәзе гошгуларыны шол вагткы «Яш коммунист» газетине гетирипдир. Гөрсе, редакцияда Акмухаммет өтен агшамкы гошгулары окап отырмыш! Шахыр онуң өвнүп, гомпарып отурышыны гөрүп, ювашлык билен ыза тесипдир. Газетиң эртирки санында чыкҗак гошгуларыны гөзден гечирмек үчин редакция баран шахыры А.Велсапар асла танарлы дәл экен. Эртеси гүн киоскдан тәзе газет алан шахырың хайраны хекгерипдир - соң сахыпада танымал шахырың гошгуларына дерек, «Нахалың» шол гиҗе дүзедилен гошгулары тутуш сахыпа эдилип ерлешдирилипдир. Шондан соң мешхур шахыр:

- Эй, Худай җан, түркмен эдебиятыны мениң пата берен «нахалымдан» горавер - дийип, налыш эдипдир.

Түркмен сатирасының гөрнүкли векили Ашырберди Күрт дийилйән языҗы гөнүмел, йити дилли адам болупды. Бир гезек ондан «Акмухаммет Велсапаровдан, Ёвшан Аннагурбандан языҗы чыкармы?» - дийип соранларында, ол:

- Эгер Ёвшан Аннагурбановың дөредиҗилигине баха бермели болса, «словесный   понос» (сөз   аркалы   ичи   гечйән)   дийип язардым - дийипдир. Акмухаммет хакында болса: «Ити ковуп, еринде ятып йөрен пес хем пис ниетлиден хич хачан языҗы чыкмаз!» дийипдир.

Ашырберди Күртүң айдышы ялы, Акмухаммет Велсапаровдан журналистем, шахырам, языҗам чыкмады. Ондан өз догдук Ватанына, кәрдешлерине, дост-ярларына шылтак атып йөрен кеззап дөреди. «Нахал» лакамыны аңры яны билен өдеди.

Магтымгулы атамызың өрән җайдар беллейши ялы, дереҗесизлери Худай билйән ялы, төре гечирмәндир. Ёгсам Велсапаров ялы дереҗесизлер ил-гүнүң, юрдуң овадан, берекетли төрүни харап эйлеҗек, поха суваҗак ахырын. Таңрым, А.Велсапар ялы дереҗесизлери төрден ырак эйләвери!